ได้อ่าน นาวิกศาสตร์ ฉบับ เมษายน ๕๓ แล้วมีเรื่องราวที่น่าสนใจสองเรื่อง ขอแยกเป็นสองกระทู้
เรื่องแรก จากบทความ สงกรานต์ รากเหง้าแห่งปูมดาราศาสตร์ไทยที่ไม่มีใครเอ่ยถึง ของนาวาเอก อัมพร อินทรรัตน์เจ้าของบทความได้เล่าถึง วันตรุษไทยและปูมดาราศาสตร์ไทย ผู้ที่สนใจขอให้หาอ่านครับน่าสนใจ
ขอหยิบเฉพาะเรื่องวันตรุษไทยมา
วันขึ้นปีใหม่ไทย หรือวันขึ้นปีใหม่เดิมของไทย หลายๆคนเข้าใจว่าเป็นวันสงกรานต์นั้นไม่ใช่วันขึ้นปีใหม่แต่โบราณของไทยก็คือวันที่เรียกว่า วันตรุษไทย เหมือนกับที่เราเรียกวันขึ้นปีใหม่ของจีนว่า วันตรุษจีน
หรือวันตรุษญวนซึ่งเป็นวันขึ้นปีใหม่ของชาวเวียตนาม
วันขึ้นปีใหม่ของไทยเดิมหรือวันตรุษไทยเป็นวันขึ้นหนี่งคำเดือนห้า และวันสิ้นปีเดิมของไทยเป็นวันแรมสิบห้าค่ำเดือนสี่ ซึ่งมักจะเป็นราวๆกลางเดือนมีนาคม ไม่เกี่ยวกับช่วงประเพณีสงกรานต์ในเดือนเมษายน
ส่วนทางล้านนา นับปีเหมือนทางพม่าที่มาขึ้นปีใหม่ช่วงเดือนเมษายน ปี๋ใหม่เมืองจึงตรงช่วงสงกรานต์เมื่อช่วงสงกรานต์ตรงกับวันปี๋ใหม่เมือง นอกจาการทำบุญ สรงน้ำพระ ก่อเจดีย์ทราย เล่นสาดน้ำ ก็มีการดำหัว ที่เป็นการไปขออโหสิและคารวะผู้ใหญ่เนื่องในวันปีใหม่
ส่วนของไทย วันตรุษไทย วันขึ้นปีใหม่เดิม ถึงจะมีการทำบุญ สรงน้ำพระ แต่เท่าที่ถามผู้เฒ่าผู้แก่หลายท่านไม่มีประเพณีการไปไหว้ผู้ใหญ่ด้วยประเพณีสงกรานต์ที่อยู่ต่างเดือนกันเป็นอีกโอกาส เป็นประเพณีการเล่นสาดน้ำกัน ที่ไม่มีประเพณีการไปไหว้ผู้ใหญ่กัน
ย่านนี้ จีน เวียตนามจะมีวันตรุษที่ตรงกัน พม่าและล้านนาก็ตรงกัน ส่วนตรุษไทยจะไม่ตรงกับใคร
เป็นห่วงครับ วันนี้เรารู้จักแจกกุหลาบวัน Valentine เล่น April Fool กัน
แต่ตรุษไทย วันปีใหม่ไทย วันขึ้นเถลิงศกใหม่ อย่างปีนี้วันไหนที่เปลี่ยนจากปีวัวเป็นปีเสือ แฮ่